VİCDANİ İKİLEMLERDE NASIL KARAR VERİRSİNİZ?

Teoride hepimiz kendimizin samimi ve dürüst olduğumuzu düşünürüz. Oysa bazı seçimlerle karşı karşıya kaldığımızda zor bir sınava tabi oluruz. Bazen asla yapmam dediğimiz şeyleri yaparken bulabiliriz kendimizi.

12 vicdani vakaya verdiğiniz cevaplar kendinizi daha iyi tanımanıza yardımcı olacak.

Prensiplere bağlı kalıp ahlaklı davranmak mı, yoksa arzularını tatmin edip kişisel çıkarlarını düşünmek mi? Seçim yapmak bazen zordur ve hatta kahramanlık gerektirir. Her hâlükârda, ikilemlere verilen cevaplar insanın kendileri hakkında yeni şeyler öğrenmesini sağlar. Kaliforniyalı Psikolog Marty Nemko’ya göre, ikilemler test şeklinde sunulduklarında, kendini tanımanın en iyi yöntemlerinden biridir, çünkü bizi alışkanlıklarımız, değerlerimiz ve inançlarımızla yüzleştirirler. Nemko bu bakış açısıyla, maksimum dürüstlük ve en az sansürle spontane yanıtlanması gereken 12 ikilem içeren durum kurguladı. Bu anlık yanıtlar belki gerçekte aynı durumda olsaydınız, seçecekleriniz arasında olmayabilirdi, ancak kâğıt üzerinde kendinizi daha iyi tanımanıza yardımcı olacaklar. Cevaplarınızdan gerekli dersleri çıkarmak size kalmış, çünkü arkasındaki sebepleri ve hayatınızda değiştirmek istediğiniz ya da değer olarak benimsemek istediklerinizi sadece siz bilebilirsiniz.

1. Araba kazası geçirdiniz. Onarım maliyeti 3.000 TL. Tamirci, sigortaya bunu 5.000 TL göstermeyi ve kalan 2.000 TL’yi paylaşmayı öneriyor:

a) Kabul edersiniz.

b) Başka bir servise gidersiniz.

2. Bir sınava gireceksiniz. Sınavdan önce, bir masanın üzerinde soruların yer aldığı kâğıdı görüyorsunuz:

a) Ortamı terk edersiniz.

b) Fotoğrafını çekersiniz ve cevapları hazırlayabilecek akıllı bir arkadaşınıza gönderirsiniz.

3. Doktorunuz sekiz kilo vermeniz gerektiğini söylüyor:

a) Rejim yapmazsınız.

b) Rejime başlarsınız ama sonra bırakırsınız.

c) Rejim yaparsınız, sekiz kilo kaybedersiniz ve rejime devam edersiniz.

d) Rejim yaparsınız, sekiz kilo kaybedersiniz, sonra onları geri alırsınız.

4. Sokakta yürüyorsunuz, önünüzde orta halli bir kadının çantasından bir zarf düşüyor:

a) Zarfı alırsınız ve kadının peşinden koşarsınız.

b) Zarfı alır, çantanıza koyarsınız.

Ek soru: Eğer bu kadın lüks kıyafetler giyiyor olsaydı, ne yapardınız?

5. Arabanız biraz eskidi ama hâlâ iyi çalışıyor. Koşullarınız gerçekten istediğiniz arabayı almanıza el vermiyor:

a) Dayanamayıp yeni bir araba alırsınız.

b) Sabredersiniz.

6. Tanıdıklarınızdan biri, istikrarlı ama sıkıcı işinizi terk etmenizi ve söylediğine göre çok kazançlı bir işe beraber girmenizi teklif ediyor:

a) Kabul edersiniz.

b) Bağımsız bir uzman onaylarsa, kabul edersiniz.

c) Reddedersiniz, çok riskli.

7. Bir yazılım şirketinde satıcısınız. 100.000 TL değerinde bir anlaşmaya imza atmak üzereyken, rakip firmanın yazılımının biraz daha iyi olduğunu fark ediyorsunuz.

a) Bu bilgiyi kendinize saklarsınız.

b) Bu bilgiyi müşterinize söylersiniz.

8. Hayatınızı sevmiyorsunuz ve hafta sonlarının çoğunu sigara ve alkol içerek geçiriyorsunuz. Aileniz sizinle ilgili büyük endişelerini paylaşıyor:

a) Onlara hiçbir probleminizin olmadığını söylersiniz.

b) Alkol ve sigaratüketimini azaltırsınız.

c) Alkolü ve sigarayı bırakırsınız.

d) Alkolü ve sigarayı bırakırsınız, sonra tekrar başlarsınız.

9. Kurallar net: Şirket içinde romantik ilişkiler yasak. Ancak hoşlandığınız patronunuz size bir ilişki teklif ediyor. Ayrıca, eğer kabul ederseniz, ekstra mesleki avantajlar elde edebileceğinizi biliyorsunuz.

a) Kabul edersiniz.

b) Reddedersiniz.

10. Zengin ve sıkıcı ama makul oranda sevdiğiniz erkek arkadaşınız size evlilik teklif ediyor. Geliriniz onunkinden düşük, bir de iyi bir ev hanımı olacağınızı düşünüyorsunuz.

a) Teklifini kabul edersiniz.

b) Teklifini reddedersiniz.

11. Emekli olma yaşına geldiniz ama işinizi seviyorsunuz. Genç meslektaşlarınızdan birinin yerinize geçmeye can attığını biliyorsunuz ve aynı zamanda eğitimi sayesinde sizden daha verimli çalışacağını da:

a) Emekliye ayrılırsınız.

b) Çalışmaya devam edersiniz.

12. Eşinizin çekmecesinde bir kutu prezervatif buldunuz. Oysaki ilişkinizde kullanmıyorsunuz:

a) Gördüğünüzü unutursunuz.

b) Onu sorgularsınız: Eğer bir macera yaşadığını itiraf ederse, affedersiniz.

c) Onu sorgularsınız: Eğer bir macera yaşadığını itiraf ederse, bunu kesin sonlandıracağına söz vermesi koşuluyla affedersiniz.

d) Onu sorgularsınız: Eğer ciddi bir ilişkisi olduğunu itiraf ederse, affedersiniz.

e) Onu sorgularsınız: Eğer ciddi bir ilişkiye sahip olduğunu itiraf ederse, buna kesin bir son vermeye söz vermesi koşuluyla affedersiniz.

f) Onu sorgularsınız: Eğer bir ilişkisi olduğunu itiraf ederse, onu terk edersiniz.

g) Onu sorgularsınız: Eğer prezervatifleri bir arkadaşı için satın aldığını söylerse, doğru ya da yanlış olup olmadığını sorgulamadan açıklamasını kabul edersiniz.

h) Onu sorgularsınız: Eğer bir arkadaşı için prezervatif satın aldığını söylerse, onu terk edersiniz.

EK SORULAR

Bu teste cevap verdikten sonra, yanıtlarınızı tek tek gözden geçirin, ardından her biri için aşağıdaki soruları kendinize sorun ve mümkün olduğunca ayrıntılı şekilde yanıtlayın.

Bu yanıtı vermiş olmak bana ne hissettiriyor?

Kendime şaşırdım mı?

Neden bu yanıtı verdim?

Şu an aynı yanıtı verir miyim?

Evet ise, neden?

Hayır ise, neden?

Davranışlarımda ya da inançlarımda, kendimde ve hayatımda daha iyi hissetmek için değiştirmek istediğim şeyler var mı?

Bunlar hangileri?

Değişimi başlatmak için şu andan itibaren ne yapabilirim?