BEHİSTUN YAZITI

BEHİSTUN YAZITI

Whatsapp Facebook Twitter LinkedIn

İran'da behistun'da bugün bisitun) bulunan, pers kralı darius'un fetihlerini ve başarılarını anlatan, çivi yazısının çözülmesini sağlamış yazıt. 
Bir pers kralının dilinden yazılmış bu yazıtı okurken o döneme gitmemek mümkün değildir. Okurken bir anda MÖ ye gittim ve sanki kral bana anlatiyor hissiyatı yaşadım.
eski farsça, elamca ve babilce olmak üzere 3 farklı dilde çivi yazısı alfabesiyle bir dağa kazınmış.Darius'un büyük düşündüğü yazıyı üç dilde yazmasından belli.
Resimdeki Elleri bağlı olanlar Darius döneminde isyana kalkışan ve yenilen 9 kralı simgeler. Ayaklarının altında yerde yatanda Darius'un tahtı geri aldığı, bir darbeyle tahta oturmuş Gaumata'dır.
Buyrun yazıtın tamamı:
giriş: darius’un unvanı ve imparatorluğunun genişliği
. 1) ben darius, büyük kral, krallar kralı, pers kralı, ülkeler kralı, hystaspes’in oğlu, arsames’in torunu, achaemenid.
. 2) kral darius: babam hystaspes’tir, hystaspes’in babası arsames, arsames’in babası ariaramnes, ariaramnes’in babası teispes, teispes’in babası achaemenestir.
. 3) kral darius: bu yüzden achaemenid deriz; antik çağlardan beri hep asilliğimizi koruduk; eskiden beri hanedanımız soyludur.
. 4) kral darius: benden önce hanedanımdan sekiz kral çıktı, ben dokuzuncuyum. ard arda 9 kere kral olduk.
. 5) kral darius: ahuramazda’nın lütfuyla kral benim, ahuramazda bu krallığı bana teslim etti.
. 6) kral darius: bunlar bana bağlı olan ülkeler, ve ahuramazda’nın lütfuyla ben onların kralı oldum; pers diyarı, elam, babil, asur, arabistan, mısır, deniz kenarındaki ülkeler, lidya, yunanistanmakendonyalılara denk gelen yauna takabara), media, ermenistanurartuların bir dalı), kapadokya, part krallığı, drangianazraka), arya, chorasmia, bactria, sogdia, gandhara, iskitler, sattagydia, arachosia ve makalar; bütün bu 23 diyar.
. 7) kral darius: bunlar bana bağlı olan ülkeler; ahuramazda’nın lütfuyla onlar bana tabi oldular, bana hürmetlerini sundular. benim onlara verdiğim her emir, gece veya gündüz, onlar tarafından yerine getirilir.
. 8) kral darius: bu diyarlarda, her kim olursa olsun eğer dost ise, emin olsun ki korunmaktadır, her kim düşman ise bilsin ki tümüyle yok edilecektir. ahuramazda’nın yardımıyla, bu diyarlarda benim kanunlarım hüküm sürer ve onlara emrettiğim her şey emredildiği gibi yapılır.
. 9) kral darius: ahuramazda bana bu imparatorluğu bağışladı. ben bu imparatorluğu elde edene kadar, ahuramazda bana yardım bahşetti; ve ahuramazdanın yardımıyla da ben bu imparatorluğu elimde tutacağım.
smerdis’in öldürülmesi ve mecusi gaumata darbesi
. 10) kral darius: şunlar ki ben kral olduktan sonra benim tarafımdan yapılan şeyler. cyrus’un cambyses adındanki bir oğlu, hanedanımdan biri, benden önce kraldı. cambyses’in, kendisiyle aynı anneden ve aynı babadan olma smerdis adında bir kardeşi vardı. sonra, cambyses smerdisi öldürdü. cambyses smerdis’i öldürdüğünde, smerdis’in öldürüldüğü halk tarafından bilinmiyordu. bunun üzerine, cambyses mısır’a gitti. cambyses mısır’a gittiğinde, insanlar ona düşman kesildiler ve iran’da, media’da ve diğer illerde de olmak üzere her yerde söylentiler çıkmaya başladı.
. 11) kral darus: sonraları, paishiyauvada’da, arakadrsi adı verilen dağda bir ayaklanma başlatan, gaumata adında mecusi bir adam vardı. viyaxana ayının on dördüncü gününde m.ö. 11 mart 522) isyan etti. insanlara yalanlar söyleyerek şöyle dedi:’ ben smerdis’im, cyrus’un oğlu, cambyses’in kardeşi.’ sonra isyan eden bütün insanlar, hatta iran’daki, media’daki ve diğer illerden cambyses yanlısı birçok kişi onun saflarına katıldı. krallığı ele geçirdi; garmapada ayının dokuzuncu günündem.ö.1 haziran 522) krallığa zorla el koydu. sonraları; cambyses doğal sebeplerden ötürü öldü.
. 12) kral darius: mecusi gaumata’nın cambyses’in elinden zorla aldığı krallık, her zaman bizim hanedanımıza ait olmuştur. mecusi gaumata, cambyses’in acemistanını ve media’sını ve diğer illeri ele geçirdikten sonra nasıl isterse öyle davrandı. kral oldu.
darius gaumata’yı öldürür ve krallığı yeniden kurar.
. 13) kral darius: bizim kendi hanedanımızdan ne bir pers ne de bir mede, krallığı mecusi gaumata’nın elinden alacak hiçbir erkek yoktu. insanlar ondan çok korkuyorlardı, çünkü gerçek smerdis’i bilen birçok kişiyi öldürtmüştü. ‘benim cyrus’un oğlu smerdis olmadığımı bilemezler’ deyip bu sebeple onları katlediyordu. ben gelene kadar, mecusi gaumata’ya karşı bir hareket başlatmaya cüret edebilen kimse yoktu. sonra ben ahuramazda’ya dua ettim; ahuramazda bana yardım etti. bagayadis ayının onuncu günündem.ö. 29 eylül 522), ben, birkaç adamla birlikte mecusi gaumata’yı ve onun yandaşı olan önde gelen insanları öldürdüm. sikayauvatis adındaki kalede, media’daki nisaia adı verilen bölgede, onu öldürdüm ve krallığını ele geçirdim. ahuramazda’nın yardımıyla kral oldum; ahuramazda bana bu krallığı bağışladı.
. 14) kral darius: bizim ailemizden alınan krallığı ben geri getirdim ve onu kendi temelleri üzerinde tekrar kurdum. mecusi gaumata’nın yıktığı tapınakları, insanlar için tekrar yaptım, ve mecusi gaumata’nın ortadan kaldırdığı otlak alanlarını, hayvan sürülerini ve konutları, evleri tekrar yaptım. halkımı yerlerine yerleştirdim, pers halkını, media halkını ve diğer illerdekileri.yok edilenleri tekrar yaptım, tıpkı eski günlerde olduğu gibi. bunu ahuramazda’nın yardımıyla yaptım, hanedanımızı eski günlerdeki haline getirebilmek için çabaladım; ben çalıştım ve ahuramazda’nın yardımıyla, bundan böyle mecusi gaumata artık bizim yuvamıza sahip değil. 
. 15) kral darius: bunlar ben kral olduktan sonra yaptıklarımdı.
elamlı assina ve babilli nidintu-bel isyanları
. 16) kral darius: ben mecusi gaumata’yı öldürdükten sonra, assina adında bir adam, upadarma’nın oğlu, elam’da bir ayaklanma başlattı, ve elam halkına şöyle dedi: ‘elam’da kral benim’. bunun üstüne elam halkı isyan etti ve assina’ya katıldılar, assina elam’da kral oldu. ve nidintu-bel denilen bir babilli, kin-zer’in oğlu, babilde bir isyan çıkardı, insanlara yalan söyleyerek, şöyle dedi: ‘ben nebuchadnezzar, nabonidus’un oğlu’. sonra bütün babil şehri nidintu-bel’e katıl ve babil ayaklandı. nidintu-bel babil krallığına el koydu.m.ö. 3 ekim 522)
. 17) kral darius: sonra ben elam’a bir elçi?) gönderdim. assina bana zincire vurulmuş olarak getirildi ve onu öldürdüm.
. 18) kral darius: sonra, kendisine nebuchadnezzar diyen nidintu-bel’in üstüne yürüdüm. nidintu-bel’in ordusu dicle’yi tutmuştu, orda yerlerini almışlardı, ve suyunnehrin) faydası inanılmazdı. bunun üzerine ben de ordumu postlarlagösterişli) destekledim, diğerlerine hörgüçlü develer verdim, kalanı için de atlar getirttim. ahuramazda bana yardım etti ve ahuramazda’nın lütfuyla dicle’yi geçtik. sonra nidintu-bel kuvvetlerini tamamiyle püskürttüm. açiyadiya ayının yirmi altıncı gününde m.ö. 13 aralık 522) savaşmaya başladık.
. 19) kral darius: bundan sonra ben babil’in üstüne yürüdüm. fakat ben babil’e ulaşmadan önce, kendine nebuchadnezzar diyen nidintu-bel, kalabalık bir grupla geldi ve fırat üzerindeki zazana denilen bir şehirde bana savaş teklif etti. ardından savaşmaya başladık. ahuramazda bana yardım etti, ahuramazda’nın lütfuyla nidintu-bel’in kuvvetlerini tamamen dağıttım. düşman, suya doğru kaçtı ve su onları aldı götürdü. anamaka ayının ikinci günündem.ö.18 aralık 522) savaştık.
. 20) kral darius: sonra nidintu-bel birkaç atlıyla birlikte babil’e kaçtı. bu yüzden ben de babil’e yürüdüm. ahuramazda’nın yardımıyla babil’i aldım, ve nidintu-bel’i yakaladım. sonra da nidintu-bel’i babil’de öldürdüm.
. 21) kral darius: ben babil’de iken, bu eyaletler bana başkaldırdı: acemistan, elam, media, asur, mısır, parthia, margiana, sattagydia ve saka.
elamlı martiya’nın isyanı
. 22) kral darius: martiya adındaki bir adam, zinzakris’in oğlu, acemistanda kuganaka denilen bir şehirde ikamet ederdi. bu adam elam’ da isyan etti ve insanlara şöyle dedi:’ ben ummanis, elam’daki kral’.
. 23) kral darius: o sırada ben elam ile dostça bir ilişki içindeydim. benden korkan elamlılar vardı ve liderleri olan martiya’yı tutuklayıp öldürdüler.
behistun yazıtı, bir kayaya oyularak işlenmiş, aynı içeriği 3 farklı dilde veren, kral darius’un fetih hikayelerini anlatan yapıttır, ve ona bağlı olan 23 eyaletin isimleriyle birlikte anlatılır. bunlar,yanında başka figürlerin de eşlik ettiği kral darius’un gerçek boyutlu oyulmuş resimleriyle gösterilmiştir.
medialı phraortes’in isyanı
. 24) kral darius: phraortes adındaki bir mediran halkının bir üyesi, perslerle yakından ilişkili, antik media’da yaşayan halk, mede) media’ da isyan etti ve insanlara şöyle dedi:’ ben cyaxares ailesinden khshathrita’yım.’ sonra da saraydaki medler benden ayrıldılar ve phraortes’e katıldılar. phraortes media’da kral oldu.
. 25) kral darius: benimle birlikte olan pers ve medialı orduları küçüktü. ben de başka bir ordu gönderdim. hydarnes adındaki bir pers, benim hizmetkarım, onu onların lideri yaptım ve ona dedim ki:’git, beni kabul etmeyen o medialı kalabalığı cezalandır.’ sonra hydarnes orduyla birlikte yürüdü. media’ya gittiğinde, media’da marus adı verilen bir şehirde, medlerle savaştı. medlerin lideri o anda orada değildi. ahuramuzda bana yardım etti: ahuramuzda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı tamamen yendi. anamaka ayının yirmi yedinci günündem.ö. 12 ocak 521) savaştılar. sonra ordum, ben media’ya gelene kadar media’da kampanda adı verilen bir bölgede beni bekledi.
ermenilerin isyanı
. 26) kral darius: dadarsi adındaki bir ermeniyi, benim hizmetkarımı, ermenistan’a gönderdim ve ona dedim:’git, beni tanımayan ve isyan eden o kalabalığı mahvet.’ dadarsi gitti. ermenistan’a gittiğinde, isyankarlar toplandılar ve dadarsi’ye savaş açmaya hazırlandılar. ermenistan’da zuzza denilen yerde savaştılar. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı bozguna uğrattı. thuravahara ayının sekizinci günündem.ö. 20 mayıs 521) savaş yapıldı.
. 27) kral darius: isyancılar ikinci defa toplandılar, ve dadarsi’ye karşı savaşa hazırlandılar. ermenistan’da tigra adı verilen bir kalede savaşmaya başladılar. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı bozguna uğrattı. thuravahara ayının on sekizinci günündem.ö. 30 mayıs 521) savaş yapıldı.
. 28) kral darius: isyancılar üçüncü kez toplandılar ve dadaris’e karşı savaşa hazırlandılar. ermenistan’da uyama adı verilen bir kalede savaşmaya başladılar. thaigacis ayının dokuzuncu günündem.ö. 20 haziran 521) savaş yapıldı. sonra dadarsi, ben ermenistan’a gelene kadar ermenistan’da beni bekledi.
. 29) kral darius: vaumisa adındaki bir pers, benim hizmetkarım, onu ermenistan’a gönderdim, ve ona dedim ki:’git, beni tanımayan ve bana isyan eden o kalabalığı mahvet.’ vaumisa gitti. vaumisa ermenistan’a vardığında, isyancılar toplandı ve ona karşı savaşmaya hazırlandılar. asur’da ızala adındaki yerde savaşa başladılar. ahuramazda bana yardım etti, ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı bozguna uğrattı. anamaka ayunun on beşinci gününde m.ö. 31 aralık 522) savaş yapıldı.
. 30) kral darius: isyancılar ikinci kez toplandılar ve vaumisa’ya karşı savaşa hazırlandılar. ermenistan’da autiyara adı verilen yerde savaşa başladılar. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı bozguna uğrattı. thuravahara ayının sonundam.ö. 11 haziran 521) savaş yapıldı.
medlerin isyanının bitişi
. 31) kral darius: sonra babil’den ayrıldım ve media’ya geldim. media’ya geldiğimde, kendini media’daki kral olarak tanıtan phraortes, media’da kunduruskangavar) adı verilen şehirde karşıma çıktı ve bana savaş teklif etti. ardından savaşmaya başladık. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı bozguna uğrattı. adukanaisa ayının yirmi beşinci günündem.ö. 8 mayıs 521) savaştık.
. 32) kral darius: bunun üzerine de phraortes birkaç atlı adamla birlikte media’da rhagae adı verilen bölgeye kaçtı. sonra onu takip etmek için bir ordu gönderdim. phraortes ele geçirildi ve bana getirildi. phraortes’in burnunu, kulaklarını ve dilini kestim, bir gözünü çıkardım, ve onu sarayımın girişinde zincire vurdum, ve bütün halk onu gördü. sonra ona ecbatana’da çarmıha gerdim; ve ecbatana’daki kalede olan, onun baş adamlarının derilerini yüzdüm ve çöplerle doldurulan derilerini astım.
. 33) kral dairus: tritantaechmes adında bir adam, bir sagartian, bana başkaldırdı, insanlara şöyle dedi:’ben sagartia’daki kralım, cyaxares ailesindenim.’ bunun üstüne ben bir pers ve median ordusu gönderdim. takhmaspada adındaki bir med, benim hizmetkarım, onu ordunun lideri yaptım ve ona şöyle dedim:’git, beni tanımayan ve bana isyan eden o kalabalığı mahvet.’ bunun üzerine takhmaspada orduyla birlikte gitti, ve tritantaechmes’le savaştı. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı tamamen bozguna uğrattı, ve tritantaechmes’i ele geçirdiler ve onu bana getirdiler. sonrasında onun burnunu ve kulaklarını kestim, bir gözünü çıkardım. onu sarayımın girişine bağladım ve bütün insanlara gösterdim. sonra da onu arbela’da çarmıha gerdim.
. 34) kral darius: bu, media’da benim yaptıklarımdır.
parthialıların isyanı
. 35) kral darius: parthialılarparthava) ve hyrcanialılarvarkana) bana başkaldırdılar, ve kendilerini phraortes’infravarta) tarafında ilan ettiler. babam hystaspes parthia’daydı; ve insanlar ondan vazgeçtiler; asi oldular. bunun üzerine hystaspes, inancını koruyan birliklerle beraber yürüdü. parthia’da vispauzatis adı verilen bir şehirde, parthialılarla savaştı. ahuramazda bana yardım getirdi; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı yendi. viyaxana ayının ikinci günündem.ö. 8 mart 521) savaş yapıldı.
. 36) kral darius: sonrasında ben, hystaspes’e rhagae’den bir ordu pers ordusu gönderdim. bu ordu hystaspese ulaştığında, o bu kuvvetlerle birlikte yürüyüşe geçti. parthia’da patigrabana adındaki bir şehirde isyancılarla savaştı. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla hystaspes isyancı kalabalığı kesin olarak yendi. garmapada ayının ilk gününde11 hazşran 521) savaş yapıldı.
. 37) kral darius: sonra şehir benim oldu. bu benim parthia’da yaptıklarımdır.
margianalı frada’nın isyanı
. 38) kral darius: margiana adı verilen şehir bana karşı ayaklandı. frada adındaki bir adam onların lideri oldu. sonra ben ona karşı benim hizmetkarım ve bactria valisi olan dadarsi adındaki bir persi gönderdim ve ona şöyle dedim:’git, beni tanımayan ve bana isyan eden kalabalığı mahvet.’ ardından dadarsi orduyla beraber gitti, ve margianalılarla savaştı. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı tam bir bozguna uğrattı. açiyadiya ayının yirmi üçüncü gününde28 aralık 521) savaş yapıldı.
. 39) kral darius: sonra şehir benim oldu. bu benim bactria’da yaptıklarımdır.
persli vahyazdata isyanı
. 40) kral darius: vahyazdata adındaki bir adam pers ülkesinde vautiya denilen bir bölgedeki tarava adındanki şehirde ikamet ediyordu. bu adam pers ülkesinde ikinci kez isyan etti ve insanlara şöyle söyledi:’ben smerdisbardiya), cyrus’unkurus) oğlu.’ sonra saraydaki pers halkı bana olan sadakatinden vazgeçti. bana başkaldırdılar ve vahyazdata’ya katıldılar. vahyazdata pers ülkesinde kral oldu.
. 41) kral darius: sonrasında ben, beraberimde pers ve medialı ordumu götürdüm. benim hizmetkarım olan artavardiya adındaki bir persi onların lideri yaptım. pers ordusunun kalanı media’da bana ulaştı. sonra da artavardiya orduyla birlikte pers ülkesine gitti. artavardiya pers ülkesine vardığında, pers ülkesinde rakha adı verilen bir şehirde, kendine smerdis diyen vahyazdata, artavardiya’ya karşı savaşmak için ordusunu hazırladı. bunun üzerine savaştılar. ahuramazda bana yardım etti; ahurmazda’nın yardımıyla benim kuvvetlerim vahyazdata’nın ordusunu tamamen bozguna uğrattı. thuravahara ayının on ikinci gününde24 mayıs 521) savaş yapıldı.
. 42) kral darius: bunun sonrasında vahyazdata birkaç atlı adamla birlikte pishiyauvada’ya doğru kaçtı. oradan tekrar bir orduyla çıkarak artavardiya’ya karşı savaşmaya geldi. parga adı verilen bir dağda savaştılar. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla kuvvetlerim vahyazdata’nın ordusunu tamamen bozguna uğrattı. garmapada ayının beşinci gününde15 temmuz 521) savaş yapıldı. ve vahyazdata’yı ele geçirdiler, ve onun baş yandaşlarından olan adamlar da ele geçirildi.
. 43) kral darius: sonra ben pers ülkesinde uvadaicaya adındaki bir şehirde vahyazdata’yı ve onun baş yandaşlarını çarmıha gerdim.
. 44) kral darius: bunlar benim pers ülkesinde yaptıklarımdır.
. 45) kral darius: kendine smerdis diyen bu vahyazdata, benim hizmetkarım ve arachosia valisi olan vivana adındaki bir perse karşı arachosia’ya adamlar gönderdi. onların lideri olması için bir adam tayin etti ve ona şöyle dedi:’git, vivana’yı ve kral darius’a bağlı olan o kalabalığı mahvet.’ sonra vahyazdata’nın gönderdiği o ordu vivana’yla savaşmak için yürüdü. kapisakaniskandahar) adındaki bir kalede savaştılar. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı tamamen bozguna uğrattı. anamaka ayının on üçüncü gününde29 ocak 522) savaş yapıldı.
. 46) kral darius: isyancılar ikinci defa toplandılar ve vivana’yla savaşmak için yürüdüler. ganduvata adındaki yerde savaştılar. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ordum isyancı kalabalığı tamamen bozguna uğrattı. viyaxana ayının yedinci gününde21 şubat 521) savaş yapıldı.
. 47) kral darius: bunun üzerine vahyazdata’nın vivana’ya karşı gönderdiği ordunun kumandanı olan adam birkaç atlıyla birlikte kaçtı. arachosia’daki arsada adı verilen kaleye gittiler. sonrasında vivana orduyla birlikte onların üzerine yürüdü. orada vivana onu ele geçirdi ve onun baş yandaşlarını öldürdü.
. 48) kral darius: ondan sonra şehir benim oldu. bunlar benim arachosia ‘da yaptıklarımdır.
ikinci babilli arakha isyanı
. 49) kral darius: ben pers diyarı ve media’da iken, babilliler ikinci defa bana başkaldırdılar. haldita’nın oğlu arakha adındaki ermeni bir adam babil ‘de isyan etti. dubala adındaki bir yerde insanlara yalan söylerek şöyle dedi:’ben nabonidus’un oğlu nebuchadnezzar’ım.’ bunun üzerine babil halkı bana isyan etti ve arakha’ya katıldılar. arakha babil’e el koydu ve babil’de kral oldu.
. 50) kral darius: sonrasında ben babil’e bir ordu gönderdiö. benim hizmetkarım olan ıntaphrenes adındaki bir persi onlara lider olarak atadım ve onlara şöyle dedim:’git, beni tanımayan o babilli topluluğu cezalandır.’ böylelikle ıntaphrenes orduyla birlikte babil’e yürüdü. ahuramazda bana yardım etti; ahuramazda’nın yardımıyla ıntaphrenes babillileri yendi ve insanları bana bağlı olmaya ikna etti. markasanas ayının yitmi ikinci gününde27 kasım) kendisine nebuchadnezzar diyen arakha’yı ve onun baş yandaşlarını tutukladılar. sonra ben şöyle hüküm verdim:’arakha ve onun baş yandaşları babil’de çarmıha gerilsin!’ 
. 51) kral darius: bunlar benim babil’de yaptıklarımdır.
özet
. 52) kral darius: yaptıklarım budur. ahuramazda’nın yardımıyla yaptım, ettim. ben kral olduktan sonra, bir yılda 19 savaş yaptım ve ahuramazda’nın yardımıyla 9 kralı yendim ve onları tutsak ettim.
.) birinin adı mecusi gaumata idi, yalan söyledi ve ‘ben cyrus’unkurus) oğlu smerdis’imbardiya)’ dedi. pers ülkesini ayaklandırdı.
.) diğerinin adı elamlıuvjiya) assina idi, yalan söyledi ve ‘ben elam kralıyım dedi’. elam’ı ayaklandırdı.
.) diğerinin adı babilli nidintu-bel idi, yalan söyledi ve ‘ben nabonidus’un oğlu nebuchadnezzar’ım’ dedi. babili’i ayaklandırdı.
.) diğerinin adı pers martiya idi, yalan söyledi ve ‘ben elam kralı ummanis’im’ dedi. elam’ı ayaklandırdı.
.) diğerinin adı medmada) phraortesfravartis) idi, yalan söyledi ve ‘ben cyaxares hanedanından khshatrita’yım’ dedi. media’yı ayaklandırdı.
.) diğerinin adı sagartialı tritantaechmes idi, yalan söyledi ve ‘ben cyaxares hanedanındanım, sagartia kralıyım’ dedi. sagartia’yı ayaklandırdı.
.) diğerinin adı margianalı frada idi, yalan söyledi ve ‘ben margiana kralıyım’ dedi. margiana’yı ayaklandırdı.
.) diğerinin adı pers vahyazdata idi, yalan söyledi ve ‘ben cyrus’un oğlu smerdis’im’ dedi. pers ülkesini ayaklandırdı. 
.) diğerinin adı ermeni arakha idi, yalan söyledi ve ‘ben nabonidus’un oğlu nebuchadnezzar’ım’ dedi. babil’i ayaklandırdı. 
. 53) kral darius: bu savaşlarda bu dokuz kralı tutsak ettim.
. 54) kral darius: bu başkaldıran illere söylenen onlara başkaldırtan yalanlar, insanları kandırmak içindi. ahuramazda o yalancıları benim elime getirdi ve ben onlara dileğime göre davrandım.
. 55) kral darius: benden sonra kral olacak olan sen, eğer ki ‘ülkem güvende olsun’ diye düşünürsen, kendini yalanlardan çok güçlü koru, yalancıları iyi cezalandır.
kayıtların gerçekliğinin doğrulanması
.56) kral darius: bunlar benim yaptıklarımdır, hepsini ahuramazda’nın yardımıyla yaptım. gelecekte bu yazıtı okuyan her kim olursa yaptıklarıma inansın. bunu yalan olarak bilmeyin.
. 57) kral darius: bunun doğru olduğuna ve yalan olmadığına şahidim ahuramazda’dır, bunların hepsini tek bir yıl içinde yaptım.
. 58) kral darius: ahuramazda’nın yardımıyla bu yazıtta olmayan çok daha şeyler yaptım.onlar bu hikayede, gelecekte bu yazıtı okuyan kişi yaptıklarımı abartılı görüp inanmayıp yalan bilmesin diye kayıt edilmedi.
. 59) kral darius: önceki krallar yaşamları boyunca, ahuramazda’nın yardımıyla benim bir yılda yaptığım kadar şey yapmadılar.
. 60) kral darius: şimdi yaptıklarıma sizi inandırayım. insanların iyiliği için bunu gizleme. eğer bu fermanı gizlemezsen ve bunu bütün dünyaya yayarsan, ahuramazda da sana dost olur, soyunu çoğaltır ve uzun yaşarsın.
. 61) kral darius: eğer ki bu fermanı dünyaya duyurmazsan ve onu gizlersen, ahuramazda senin canını alacak ve ocağını söndürecektir.
. 62) kral darius: bunlar benim tek bir sene içinde yaptıklarımdır. hepsini ahuramazda’nın yardımıyla yaptım. ahuramazda bana yardım etti, ve diğer tanrılar, hepsi oradaydı.
dürüstlüğün önemi
. 63) kral darius: bu yüzden ahuramazda bana yardım etti, ve diğer bütün tanrılar, hepsi oradaydı, çünkü ben ne kötü ne yalancı ne despottum ne de ailemden birisi öyleydi. ben doğrulukla hükmettim. ne güçlüye ne de zayıfa yanlış davrandım. her kim benim haneme yardım ettiyse ona iyilik yaptım, her kim düşmanlık ettiyse onu yok ettim.
. 64) kral darius: gelecekte kral olacak olan sen, her kim yalan söylerse veya isyan ederse, veya sana dostça davranmazsa, onu cezalandır.
iyi dilekler ve lanetler
. 65) kral darius: gelecekte benim yazdığım bu yazıtı veya bu oymakları okuyacak olan sen, bunları kaybetme, yaşadığın süre boyunca bunları koru!
. 66) kral darius: eğer ki bu yazıtları ve oymakları gözetirsen ve bunların kaybolmasına izin vermezsen ve soyun devam ettiği sürece bunları korursan, böylece ahuramazda dostun olacaktır, ve soyunu çoğaltacaktır. sana uzun ömür verecek ve ne yaparsan yap ahuramazda seni talihli yapacaktır.
. 67) kral darius: eğer ki bu yazıtları veya bu oymakları gözetmezsen, ve onları kaybedersen, onları soyun devam ettiği sürece korumazsan, ahuramazda canını alacaktır, soyunu kurutacaktı ve ahuramazda yaptığı her şeyi hiçliğe götürecektir. 
. 68) kral darius: bunlar ben smerdisbardiya) denilen mecusi gaumata’yı öldürdüğümde benimle birlikte olan adamlardır, bu adamlar benim yandaşım olarak bana yardım ettiler:
--ıntaphrenesvidafarna), vayaspara’nın oğlu, pers;
--otanesutana), thukhra’nınthuxra) oğlu, pers;
--gobryasgaubaruva), mardonius’unmarduniya) oğlu, pers;
--hydarnesvidarna), bagabigna’nın oğlu, pers;
--megabyzusbagabuxa), datuvahya’nın oğlu, pers;
--ardumanis, vakauka’nın oğlu, pers
. 69) kral darius: gelecekte kral olacak olan sen, bu adamların ailelerini koru.
. 70) kral darius: ahuramazda’nın yardımıyla bu benim yaptığım yazıttır. ayrıca, bu ari alfabesiyledir, ve kil tabletlerden ve parşömenlerden oluşmaktadır. üstelik, kendi heykelimi yaptım, bir de kendi soyağacımı yaptım. ve bu benden önce seslice okundu ve kayıt edildi. sonra bu yazıtı bütün eyaletlerimin hepsine gönderdim. insanlar ittifak halinde buna çalıştı.
elam’da yeni bir isyan521 sonbaharı)
. 71) kral darius: aşağıdakiler hükümranlığımın ikinci ve üçüncü senesinde yaptıklarımdır. elamuvja) denilen eyalet bana başkaldırdı. atamaita adındaki bir elamlı onların lideriydi. bunun üzerine elam’a bir ordu gönderdim. benim hizmetkarım olan gobryas adındaki bir persi onların lideri yaptım. sonra gobryas ordyla birlikte yürümeye başladı, elamlılara karşı savaştı. gobryas onların birçoğunu yok etti ve liderleri olan atamaita’yı ele geçirdi ve onu bana getirdi, ve ben de onu öldürdüm. ardından şehir benim oldu.
. 72) kral darius: o elamlılar inançsızdı ve ahuramazda’ya ibadet etmiyorlardı. ben ahuramazda’ya ibadet ettim ; ahuramazda’nın yardımıyla ben onlara dilediğim gibi davrandım.
73) kral darius: her kim ahuramazda’ya ibadet ederse, hem yaşarken hem de ölünce kutsanmış olacaktır.
iskitlere karşı savaş520/519)
. 74) kral darius: sivri uçlu başlık giyen iskitlerden sonra, bir orduyla iskit diyarına gittim. bu iskitliler benden ayrıldılar. nehre vardığımda, bütün ordumla birlikte nehri geçtim. ardından iskitlileri sert bir şekilde kırıp geçirdim, liderlerinden birini) esir aldım, ve onu öldürdüm. onların skunkha adındaki diğer bir) lideri ele geçirildi ve bana getirildi. sonrasında onların başka bir liderine dilediğim gibi davrandım. ve böylece şehir benim oldu.
. 75) kral darius: o iskitliler inançsızdı ve ahuramazda’ya ibadet etmiyorlardı. ben ahuramazda’ya iman ettim; ahuramazda’nın yardımıyla ben onlara dilediğim gibi davrandım.
. 76) kral darius: her kim ahuramazda’ya iman ederse, hem yaşamında hem de ölümünde kutsanacaktır.